Türkiye’de Sosyal Girişimciliğin Potansiyeli Üzerine Bir Değerlendirme
Yazar: Zeynep Meydanoğlu
Ashoka Türkiye Ülke Direktörü Zeynep Meydanoğlu, Türkiye’de sosyal girişimciliğin potansiyelini, gelişim fırsatlarını ve ekosistemi bizler için değerlendirdi.
Ülkemizde küçük fakat gelişen bir sosyal girişimcilik ekosistemi, inovasyon ve pilot aşamalarında dünyadakilerden geri kalmayan nitelikte sosyal girişimciler var. Özellikle 2018–19 yılları Türkiye’de her açıdan sosyal girişimlerin parladığı bir yıl oldu. Ülkenin önde gelen şirketleri birbiri ardına sosyal girişim(cilik) yarışmaları ve destek programları açmaya başladı. Kamuda sosyal girişimlerin önemli bir altkümesi olan sosyal kooperatifler teşvik edilmeye başladı. Milli Eğitim Bakanlığı 2018’de açıkladığı strateji belgesinde sosyal girişimciliği ortaokul müfredatına aldı.
2019 yılında Vehbi Koç Vakfı önderliğinde başlayan Türkiye Sosyal Girişimcilik Ağı projesi sosyal girişimciliğin Türkiye’nin İstanbul ve Ankara dışındaki illerine de yayılmasında önemli rol oynamaya devam ediyor. Yine 2019’da tamamlanan British Council inisiyatifiyle yürütülen Türkiye Sosyal Girişim Sektörü araştırma projesi ile ilk defa Türkiye’de sosyal girişimlere sektörel düzeyde veri sağlandı.
Ashoka, sosyal sorunların çözümünün sistemleri dönüştürmekten geçtiğinin bilinciyle yola çıkan, dünyanın ilk ve en geniş sosyal girişimcilik platformu. Ashoka Fellow’larının çalışmaları 40 yıldan uzun süredir kamu politikalarını değiştiriyor; eğitim, istihdam, sürdürülebilirlik gibi kültürel ve sektörel sistemleri kökünden dönüştürüyor. Dünyada, aralarında Jimmy Wales (Wikipedia), Paul Rice (Fairtrade) ve Muhammed Yunus (Grameen) gibi küresel düzeyde sistemleri dönüştürmüş liderlerin de bulunduğu 3 bin 600’den fazla sosyal girişimciye, Türkiye’de ise 27’sine ev sahipliği yapıyoruz. Hem yerel hem de küresel tecrübemiz bize sosyal girişimlerin, toplumsal sorunları sistemsel düzeyde dönüştürebildiklerini, iş dünyası ile ortaklıklar geliştirip hem sosyal hem de ekonomik faydayı maksimize edebilmenin mümkün olduğunu gösteriyor. İçinden geçtiğimiz Covid-19 süreci de hepimize mevcut sistemlerin daha adil, doğa dostu ve dirençli yönde dönüşmeleri gerektiğini ve bu sistemlerin birer parçası olan herkesin bu sistemleri etkileme gücüne sahip olduğunu ispatlıyor.
Sosyal girişimcilik ekosisteminin gelecek potansiyelinin iş dünyası, kamu ve sivil toplum kuruluşlarının destekleri ve iş birliğiyle büyüyeceğine inanıyoruz. Sosyal girişimciler ve iş dünyasının işbirliklerinin artması, ancak bu işbirliklerinin hiyerarşiden uzak, tarafların güçlü yönlerini ortaya çıkaran bir şekilde kurgulanması ve titizlikle uygulanması çok önemli. Ayrıca Türkiye’de sosyal girişimcilerin çok kısır bir finansal coğrafyada olduklarını görüyoruz. Sosyal girişimcilere aktarılan kaynakların hem artması hem de sosyal finansman mekanizmalarının gelişmesi gerekiyor. Örneğin, Vehbi Koç Vakfı’nın mevcut ekosistemin şekillenmesinde stratejik bir rolü ve kıymetli birçok katkısı var. Türkiye Sosyal Girişimcilik Ağı’nın yürütücülüğünün yanında, üç senedir Ashoka Türkiye’nin Sosyal Girişimcilik Programı’nın stratejik destekçisi. Herkesin fark yaratabileceği bir Türkiye için ihtiyacımız olan sektörler ve aktörler arası bu gibi iş birlikleri!
Zeynep Meydanoğlu
2012’den bu yana, 93 ülkeye yayılan dünyanın ilk ve en geniş sosyal girişimcilik platformu Ashoka’nın Türkiye Direktörü. Sivil toplum ve sosyal girişimciliğe ilişkin aksiyon odaklı araştırmalar, daha elverişli yasal ve mali altyapılar için savunuculuk faaliyetleri, bağışçı vakıfları (community foundations), sosyal girişimcilik, sosyal finans ve sistem dönüşümü gibi yenilikçi yaklaşımlarla ilgili tecrübesi, pek çok yayın ve makalesi bulunuyor. KA-DER üyesi, Mor Çatı ve KAMER gönüllüsü. Sivil Toplum için Destek Vakfı Yönetim Kurulu üyesi. International Women’s Forum Fellow ve BMW Responsible Leader. Lisans derecesini Kanada’daki McGill Universitesi’nden Siyaset Bilimi ve Kültürel Çalışmalar dallarında tamamladı, ardından Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku programını bitirdi.
